Лезги ким

КЪАЗИ КЪАЗИЕВ
КIИРИ БУБА
(Повесть)

(Давам)

ХУЬРУЬН КЪАМАТ

КӀирийрин хуьр арабадин цуьнуьятдиз ухшар аваз хкаж хьанвай кьакьан рагарин арада, сифте кьил гьяркьуь кӀам хьтин дар пипӀе экӀяй хьанва. Хуьруьн кьилихъ галай «Сенгердин кIунтIални» кваз раган ху­рал сад садан далудал алаз акӀана эцигнавай, сад садак ккӀанвай кӀвалер, са вахтара яргъалай килигайла гьакӀан къванерин хараяр хьиз аквадай. Эгер хуьруьн агъа кьилихъай эгечӀнайтӀа, и кӀвалерин къаварилай къаварал камар ягъиз вини кьилихъ кьван физ жедай. Дар ккӀарани шуькӀуь куьчейра гьаятдай экъечӀай вечрез къекъведай чка жедачир. Са мус ятӀани, яни КӀири Бубадин девирда гьа икI тир.
Вилик вахтара КӀирийрин жемятдин чӀехи пай Бакуда фялевализ жедай. Йиса са сеферда отпускадиз хкведайла абурукай бязибуру къачуна сад-кьве къалаж лацу фуни гваз хкведай. КIвале авай мухан фу акурла, абуру чпин аялриз лугьудай: «Чан балаяр, им Баку шегьердин ниси я, адакай къафун авуна кӀанда». Аялрини са кӀас мухан фаз ягъиз, са кӀас лацу къалаждиз ягъиз адакай къафун ийидай. Бес гила? Хуь- руьн кьве чкадал маса гузвай «Баку шегьердин ниси» кьве гъили кьуна чуькьвейла резиндин туп хьиз агаж хьана ахъа хъижезва.
Караулкадал автобусдай эвичIна яваш-яваш фена хуьруьн юкьваз акъатайла, ваз лезги рушари везин кутуна лугьузвай манийрин ширин сесер къведа. КилигайтӀа, ибур виридакай хкат хьана аквазвай чӀехи дараматдай - виликан мискӀиндай къвезвай сесер я. Абур ина жерге- жерге акӀурнавай гамунин тарарихъ ацукьна хурасандин халичайрин чинал гуьрчег нехишар атӀузвай лезги рушари лугьузвай рикӀин хиялар, чпин уьмуьрдал ийизвай дамахар я:

Чун пенжердай килигайла.
Тарар-тамар пешедава.
Чаз и гуьзел уьмуьр гайи,
Ленин буба шуьшедава.

Жибиндавай  лацу яйлух,
Къизилгуьллер алаз кӀандай.
Чаз и девран хьайи чIавуз,
Ленин юлдаш галаз кӀандай.

Зун гамунихъ ацукьнава,
Пенжер ахъаз, билбил рахаз.
Зар халича храда за
Чи Ленинан шикил аваз.

Ихьтин хуьруьз тамашуналди, ана къекъуьналди инсан тух жедач. Гьар патахъай къвезвайди шад рахунрин, ачух хъуьруьнрин,  ширин манийрин ванер я, аквазвайбур вири михьи партал алай, чинар ачух, чеб гумрагь инсанар я. Гьар сада вичин кӀвализ эверзава, къунагъдиз ша лугьузва. Ихьтин хуьряй гьич хквез кӀан жедач. А м м а  заз ина гзаф акъваздай, яргъалди къекъведай вахт авач. Зун са кар патал- КӀири
Бубадин кIан-пун ахтармишиз, ам вуч кас хьанатӀа, ада вуч авунатӀа чириз атанвайди я эхир. И кар гила за гьикӀ чирда, нивай чирда? Хабарар кьурла, вирида заз са касдихъ галаз, вини кьиле авай Мердалидихъ галаз рахунар авун, гьадавай хабарар кьун меслят къалурна. «КӀири Бубадин девирда ам жегьил итим тир, адан рикӀел вири лап хъсандиз алама», - лагьана заз хуьруьнбуру.
Мердали 80 йисалай виниз яш хьанвай кьуьзуь итим ятӀани, гьяркьуь юрфар алай, кьакьан жендек авай кӀубан кас я. Вацра са шумуд сеферда илисна  уьлгуьчдалди твазвай лацу чуру алай кьелечӀ хъуькъверин кьилера яру ивидин дамарри цӀарар-цӀарар хьана патахъ рекьер авунва. Гьяркьуь кьакьан пел бириш-бириш хьанва. Адан яргъи кьурай тупӀар алай паркьул хьтин чӀехи гъиле гьатайла ваз ви гъил менгенайра гьатай хьиз жеда.
Мердалидиз хуьруьнбуру серкин япар алай Мердали лугьузва, вучиз лагьайтӀа, адаз гьикьван явашдиз рахайтӀани ван жезва. Герек атай хуьруьнбуруз къени кӀелерин кӀуртар цвазвай ада рапунихъ масадав гъал акализ тадач. Амма шарагар амачир нуькӀрен муг хьиз ичӀи хьанвай адан сивиз кӀандайди гьамиша хъуьтуьл xaпla я.
Зун фейила Мердали чпин кӀвалерин вилик квай кимел рагъ гуз ацукьнавай. Салам гана зунни ацукьна. Хваш-беш авурдалай гуьгъуьниз, за инихъай, анихъай башламишна КӀири Бубадин ихтилатар вегьена. Мердали халу гагь заз, гагь патарив гвай вичин юлдашриз килигиз, пӀузаррин кӀаникай мили хъвер ийиз кисна акъвазна. За мад ва мад сеферда Бубадин ихтилат кудиз хьанатӀани, Мердалиди а ихтилат квадарна. Ам масанрай рахаз хьана. Эхирни зун алат тийиз акурла, ада лагьана:
- Я халудин, вун рекьяй атанвай кас я. Галатни хьанва жеди. Къарагъ, кӀвализ хъфин, са тӀимил ял ягъин, са кьас фу нен. А ихти­латар яргъибур я, абур авун патал архайин вахтар герек я...
И югъ за кьуьзуь Мердалидин кӀвале акъудна, амма ада заз Бубадикай са гафни лагьанач. Няни хьана, вилик вечрен як квай хинкӀар гьайила за чемодандай акъудна вилик са шуьшени эцигна, «Пагь, ла­гьана Мердали халуди, вад гъед алайди я гьа». Идакай Мердали халуди захъ галаз кьве рюмка коньякни хъвана. Ахпа заз хвеши хьана: «Гила им ачух жеда, ида заз вири сирер ахъайда», - фикирна за. Ам­ма ада зи рикӀ секинардай са гафни лагьанач хьи, лагьанач.

Ахпа за ик1 фикирна: «Белки ам диндал кIеки, аллагьдиз ибадат ийизвай  кас я жеди. Кьейидакай' рахун ада гьарам кар яз гьисабзава жеди?».  Имни дуьз хиял тушир. Аллагьдиз ибадат ийизвай касди ички хъвадани? Идалайни гъейри, ада кап-тIеат ийиз,  дуьаяр ийизни заз акунач эхир! Чун са кӀвале ксанатӀани,  заз ада келима шагьадат кьванни кIелиз акунач, аллагьдин тӀвар кьурдини ван  хьанач
Пакад югъ алукьна. Чин-гъил чуьхвена, чай-затI  хъвана чун кьведни куьчедиз эвичӀна. Зун курпашман тир.
- Ана  гьикI хьана, халудин, вун пашман я хьи? - жузуна завай  чинеба пӀузарар хъуьрезвай Мердали халуди.
- Пашман тахьана за вуч ийида, Мердали халу, зун ви патав Бубадикай кьве дуьз ихтилат жагъида лагьана атайди тир, вуна заз гьич са гафни лагьанач...
- Пашман жемир, халудин, пашман жемир. За вун Буба вуч кас хьанатӀа, ада вуч авунатӀа, залайни  хъсандиз чидай инсанрин патав тухуда. Абуру ваз виридалайни дуьз ва лап хъсандиз галай-галайвал лугьуда.
ИкI лагьана, Мердалини зун къвал-къвала туна фена. Ада зун накь рушари Ленинакай манияр лугьузвай мастерскойдиз тухвана. Са­лам гана, чун къенез гьахьайвалди вири рушари, кӀвачел къарагъна, салам кьуна. Абуру хразвай, сад акурла муькуьди рикӀелай фидай хьтин гуьрчег халичайри зи фикир анжах чпелди чӀугуна. Гьар са тарарихъ са-сад, кьве-кьвед ацукьна, абур хразвай рушар гьикьван гуьзелбур тиртӀани, заз абуру хразвай халичаяр гуьрчегдиз акуна. Вучиз лагьайтӀа, вири рушари чпин халичайрин чинал цуькверин кӀунчӀар туькӀуьрзавай, Ленинан суьрет чӀугвазвай. Гьар сад вичи хразвай халича гзаф гуьрчегди, мягькемди, хъсанди ийиз алахъзавай.
Я рушар, я балаяр, - лагьана Мердали халуди хъуьрез-хъуьрез. Вири рушар адахъ яб акализ акъвазна. - И чи хтул шегьердай - Магьачкъаладай атанвайди я. Адаз чи хуьруьнви Буба гьихбтин кас хьанатӀа чириз кӀанзава. И карни халкьдилай хъсан
чидай касни авач.
Халкьдини чпиз вуч чидатӀа чпин манийра лагьанва. Квез адакай, Бубадикай, гьихьтин манияр чидатӀа, лагь. Ам гьихьтин кас хьанатӀа, гьа манийрай чир жеда. Лагь, зи балаяр, Мердали бубадин кӀарабризни са тӀимил регьят хьурай...
Сифтедай рушари са тӀимил кьван регъуьвилер авуна. Им адаз, ам идаз килигиз, сада садаз вилеринбур ийиз акъвазна. И амалрикай малум хьайивал, абуруз са ни ятӀани, масада кьил кутун, ахпа адахь галаз чпини зил кьун кӀанзавай. Эхирни зирек кьве руша башламишна:

КӀириБубад патрумдашар
Чемоданда баят хьана,
КӀири Буба кьена лугьуз
Дидедин рикI ават хьана.

Ахпа а патал алай гамунихъ ацукьнавай кьве рушак ашкъи акатна:

КӀири Бубад чемоданда
Патрумдашри пас кьуналда.
КӀири Буба кьена лугьуз,
Юлдашари яс кьуналда.

Гьа икI гамар-халичаяр хразвай рушар, жезбида гьатай муьруьдар хьиз, гьуьжетра гьатна. Садбуру язавай мани куьтягь хьайивалди, а паталай муькуьбуру цӀийи мани башламишна. Рушари лугьуз, зани Мердалиди яб акална.           

КӀири Бубад патрумдашар
Хуьруьн юкьвал фуравалда.
Къара гуьллед кьейи Буба
Дербент пата суравалда.

А КӀутӀларин дугунавай
Япар яргъи къуьрен шапӀа.
Кампанидай хкведайла
Яна кьейи КӀири Буба.

ИстичӀариз цӀай вегьена
Мегьтидин хуьр куй лагьана
КӀиривийриз хабар ая,
Бубад веси гуй лагьана.

Бубад чай хъвай истиканда
Лимондик кваз байгьуш ава.
Буба кьейи КӀутӀулжуваз,
Гваз катайтӀа пуд руш ава.

КӀири Бубад гъилевайбур,
Юкьвалай хай патрумдашар.
Буба яна рекьидайла,
Гьиниз фена бес юлдашар?

Кьакьан синел шагьвар алаз,
На шагьвардал яна уба.
Бес ви жуьрэт гьиниз фена,
Япалухди кьейи Буба?

КӀири Бубад чемоданда,
Вад виш патрум амачалда.
КӀири Буба рекьидайла,
Алиди вич галачалда.

Ви кӀвачкк квай рангад шалар,
Къуьневайбур патрумдашар.
Къара гуьллед кайи Буба.
Гьабур тирни ви юлдашар?

КӀири Бубад кьуру келле,
Начальникдин столдалла.
КӀири Буба кьена лугьуз,
Юлдашрин рикӀ зурзундалла.

Рухунжуван кӀвалин чилик,
КтӀанавай рангадин лит.
Кьасумхуьрел арза гайтӀа,
Ахквадач жал Бубад мейит?

Закай вуна хъелмир Буба,
Тахсир вири хтулдалла.
КӀири Бубад кьуру келле.
Начальникдин столдалла.

КӀири Буба атаналда,
Вад къачагъдин арадаваз,
ХупӀ акъвазна начаникар,
КичӀе хьана кьве гъил зурзаз.

Агъадихъай атай файтун,
Файтундин чарх шуькӀуь яни?
Бубадихъай катнава яр,
Ииф хьайитӀан экуъ яни?

Сад вуна лагь, сад за лугьун,
Чун чарадаз такурай руш.
КӀири Буба маса гана,
Везне къачун игитвал туш.

ЧӀулав чухва къуьне аваз,
Яргъарилай килигмир яр.
КӀири Буба кӀвалевалда,
Хуьрел гуьлле нлигмир яр.

Ярди къачур чемодандал,
Вад пеш алай лацу яйлух.
КӀутӀулжува яна кьейи,
КӀири Бубад чандин язух.

Зарлу тфенг кьуна гъиле,
КӀири Бубад таъсир вуч я?
Къазаматра чан ктӀизвай,
Бес зи ярдин тахсир вуч я?

КӀири Бубад чӀулав балкӀан,
Гъил аладриз хуьзава хьи.
Арабадкай ви кӀвахьна физ,
Бубад мейит физава хьи.

Бубад балкӀан вацӀал фена,
Пакамахъди яд хъвад лугьуз.
Магьмутари гьелегьарда,
Буба кьуна гатад лугьуз.

Чубан бес вун килига тӀун,
Хеб хкатна суьруъдикай.
КӀири Буба ваз м инет хьуй.
Яр кьаз тахьуй гъейридакай.

Инженердин гада кьена,
Вад чкадал авур йикьер.
КӀири Бубад ширин чандиз,
Къазахари яна михер.

Белки рушари лугьузвай манийрин  эхир кьил жедачир жал, амма са ни ятӀани ракӀарай атана гьарайна хьиз лагьана:
- Бес хьуй тӀун, я рушар, квез маса манияр чизмачни? А маргьузардин, агьузардин йикъар рикӀел хкизвай туькьуьл, куьгьне хирер та­за хъийизвай къанлувилин ктӀай манияр тахьайтӀа, рикӀ ачухардай цӀийибур тӀимил авани?
Рушар кис хьана. Зун Мердалидиз, Мердали заз килигна. Адан килигунин тегьердикай чир жезвай:     «ГьикӀ хьана, хтул, вун гъавурда акьунани? КӀири Буба гьихьтин кас хьанатӀа ваз чир хьанани?»  За Мердали халудиз кьил юзурна. Ам зи гъавурда акьуна.
Алахьна рагъ авай югъ тир. Чун мастерскойдай экъечӀна хъфизва: Куьчеярни секин я. Хуьре инсанар лап тӀнмил ама. Вирибур чуьлдиз чпин кеспидал фенва. Ван-сес авач, Анжах колхоздин кантурдин патав гвай чатукай устӀарди ракь гатадай, мастерскойдайни рушари ракьун сарар авай рекъералди гатаз чпин халичаяр ацукьардай ванер къвезва. Садлагьана зенг ягъай ван акъатна. Школадай экъечӀай аялар, бередай экъечӀай кӀелер хьиз, ван алаз гьар патахъ чкӀана. Са арадилай и аялрин сесни секин хьана. Мердали халуди мад зун чпин к1вализ галаз хъфена. Зун санал, Мердали халу санал кисна ацукьна. Эхирни, зи пашманвал акурла, адаз кьарай атанач.
- Я хтул, ана гьикӀ хьана, ви чин чӀуру я эхир, вун рази хьаначни?
- Гьинай рази жеда кьван, Мердали халу, зун зи мураддив агакьнач, гьич са куьнин гъавурдани акьунач. Манийрикай са затӀни хкатнач. Гьавиляй са куьнайни зи кьил акъатзавач.
Идалайни гъейри, Бубадикай вучиз «къачагъ» хьана, ада низ писвал авуна, вуж кьена ва вучиз кьена? - И суалриз манийривай жаваб гуз жезвач. Гьаниз килигна, зун пашман я.
- Я хтул, - лагьана Мердали халуди, мили хъвер авуна хьиз. - А суалриз жаваб гуз хьун патал, Бубадин вири уьмуьр гьихьтинди хьанатӀа кьиляй кьилди.ваз суьгьбет авуна кӀанда. Амни яргъи ихтилат я. Вазнн акьван яргъи ихтилатрихъ яб акалдай вахт авач, зазни абур тикрар ийидай кьван кагьул хьанва. «Мердали буба, заз КӀири Бубадикай кхьиз кӀанзава, ваз адакай вуч чидатӀа ахъая ман», лугьуз зи патав са шумуд кас атана. За абуруз вири лагьана, амма кхьей кас хьанач. Гила вунни гьакӀ лугьуз атанва. Низ чида кьван, инай хъфейла вунни, гьабур хьиз, «рикӀелай алатнай» лугьуз кисна ацукьдачтӀа. Гьа­виляй заз а ихтилатар ахъаюн кагьул я, халудин, инжикли жемир.
И гафар ван хьайила са патахъай зи пашманвал артух хьана, муькуь патахъай зи къаст кӀеви хьана. За Мердали халудивай гзаф тIалабна, ам рази хьанач. Эхирни за икI лагьана:
«Мердали халу, эгер ваз за ви кӀвале тӀуьр фан кьас гьалал хьана кӀандатӀа, вуна зун ви кӀваляй курпашмандиз рахкурдач...»
- Пагь, чан хтул, вуна зун лап кӀеви чкадилай кьуна хьи, - ла­гьана Мердали халу уях хьана. Ачух хъвер авуна хьиз, ада хабар кьу­на: ваз гьикӀ кӀанда, халудин, хьайи вакъиаяр гьихьтинбур ятӀа, гьа­бур лугьудани, тахьайтӀа адан уьмуьрдикай кьиляй кьилди, галай-галайвал суьгьбет ийидани?
- Заз далу чухвайди хьиз, винелай са еке пар алатайди хьиз регьят хьана. За чина нур авай и кьуьзуь касдивай галай-галайвал суьгьбет авун тӀалабна.
- АкӀ ятӀа, халудин, - лагьана и кьуьзуь касди, са жизви фикир авуна хьиз, - Эскендаран Бажидихъ галаз, Саидан Шагъадихъ галаз рахана кӀанда. Гьабурузни Бубадикай гзаф агьвалатар чида.
И меслятдал зун мадни гзаф рази хьана. Гьа икӀ, са шумуд юкъуз зун и хуьре амукьна. Мердали халуди, Эскендаран  Бажиди, Саидан  Шагъади захъай са гафни чуьнуьхнач. Теспягьар хьиз галай-галайвал абуру заз КӀири Бубадикай суьгьбетар авуна, налугьуди, ибуру заз хкет ахъайзава. Зани абурун ихтилатар гьа галай-галайвал кхьена.
Яз КӀири Буба хьтин касдикай кхьин акьван регьят кар туш. Вучиз лагьайтӀа, ам еке тӀвар-ван авай революционер хьанач, туштӀани ада девлетлуйриз инсаф авунач, кесибрин тереф хвена, гьукуматдин идарайрин къуллугъчияр жаздандал гъана. Императордини кваз «адан кьил атӀана вичиз ракъура» лагьана хабар ганай. Бубади я генерал-гу­бернатор, я наместник гьич саймишни авунач. Ам кьун патал, ва я яна кьин патал гьукуматди хуьрериз къазахрин дестеяр ракъурна, амма абурувай Бубадик вилик экъечӀиз хьанач. Бубадин са ван галукьайла абур зурзаз амукьна. ИкӀ ятӀани, халкьдин арада КӀири Бубадикай сад садаз акси жуьреба-жуьре фикирар амазма. Гьич тахьайт1а гилан жегьилар и фикиррикай азад авун патал, абур тарихдин гьакъикъатдин гъавурда дуьз акьун патал, адакай кхьин лазим атана. Халкь патал, кесибар патал гзаф кьадар хъсан крарихъ галаз Бубади бязи пис крарни тавуна туш. Абурун гъавурда дуьз акьун па­тал са агьвалат къалурун лазим я.
Риваятра ихьтин са дуьшуьшдикай рахазва:
ЛукӀар маса гудай девир яз хьана. Базардиз акъудна са касди кьве лукӀ маса гузва. Абурукай сад гьяркьуь юрфар, яцӀу гардан, чIехи гъилер, зурба жендек авай къуватлу итим я. Муькуьди, нерин тар кьуртIа рекьидай хьтин назик, ажуз кас я. ЛукӀар маса гузвай касди къуватлу итимдин къимет 100 манат лугьузва, назик касдин къимет 300 манат. Абур маса къачуз кIан хьайи хан тажуб хьана. Ада хабар кьазва:
- Я стха, вуна и ажуз кас багьаз гунин, къуватлу кас ужуз гунин себеб вуч я?
- Валлагь, хан, за ваз гьикӀ лугьун? А къуватлу лукӀрак фитне ийидай хесет ква, гьавиляй ам за ужуз къиметдай маса гузва.
Хандиз и кар такӀан хьана, ада къуватлу лукӀравай хабар кьазва:
- Я лукӀ, а зурба жендек аваз фитне авун ваз кутугнавани? Ша за вун маса къачун, вуна а фитне ийидай хесет хкудур.
- Эгер, хан, вуна зун маса къачуртӀа, ви кӀвале за са гъвечӀи фит­не хъийида, ахпа за а хесет хкудда, - жаваб гана лукӀра.
Хандини, «гьвечӀи са фитнедивай вуч ийиз жеда кьван», лагьана лукӀ маса къачуна вичин кIвализ тухвана. Са югъ, са варз, са йис алатна. ЛукӀра хъсандиз кӀвалахна, ханни адалай гзаф рази хьана, адахъ ихтибар авуна, вучиз лагьайтӀа, хандиз адай са фитнени акунач.
Йикъарикай са юкъуз лукӀра вичин фитне башламишна. Ада хандин папаз лугьузва:
- Ханум, ваз вуч аватӀа чидани? Чи агъадиз къуншидал алай флан паб кӀанзава, ада вун рахкурна гьа паб къачудайвал я.
- Бес а чӀарар за гьикӀ атӀуда? - хабар кьуна папа.
- Вуна са кар ая, - лугьузва лукIра. - Вуна адан чурудай, ченедин кӀаникай са 2- 3 чӀар атӀана зав гице, за ам а чӀуру рекьелай элкъведайвал нйида. Килиг, чӀарар юкъуз атӀана кӀанда гьа!
- Бес а чӀарар за гьикӀ атӀуда? - хабар кьуна папа.
Ксанвай вахтунда хци уьлгуьчдалди атӀана гъваш.
Паб и кардал рази хьана.
Ахпа лукӀра фена вичин агъадиз лугьузва:
- Килиг агъа, ви папаз маса итим кӀанзава. Ада вун тукӀуна, ви мал-девлетни гваз гьа итимдиз акъваздай меслятар ийизва. Вун жувал  мукъаят акъваз, ви хийир кӀандайвиляй за ваз хабар гузва. Килиг, тукӀуртӀани ада вун юкъуз тукӀвадайвал я!
Инлай фена лукӀра вичи ханумдин стхайриз малумарзава:
- Килиг стхаяр, - лугьузва ада, - агъади куь вах рекьидайвал я. Адаз маса итимар кӀанзава лугьуз багьна кутуна, ам тукӀваз кӀанзава. Килиг, мукъаят хьухь...
ИкӀ, лукӀра абур сад садакай игьтият авуна. Папаз вичин гъуьлуьн чурудай чӀар атӀуз кӀан хьана, гъуьлуьз вичин паб ахтармишиз. Эхирни са юкъуз ханди, вичин кроватдал къаткана, ксай амалар авуна, ам­ма вич агажнавай вилерин кӀаникай килигиз акъвазна. Са арадилай, гъиле хци уьлгуьчни аваз атана, папа чурудин кӀаникай чӀарар атӀудайла, вегьена гъил кьуна, гъуьлуь ам гьа уьлгуьчдалди тукIуна. И арада лукӀра фена папан стхайриз хабар гузва:
- За квез гьикӀ лагьанай, кӀвал чӀур тахьай ксар, ханди куь вах рекьидайвал я, лагьанайни? Гила фена килиг, ханди ам тукӀунва.
Инлай гъиле гапурар аваз фена стхаяр килигайтӀа, дугъриданни чпин вах тукӀунва. Абурувай акъвазиз хьанач, гапур илигна абуру хан­ни кьена, чпин вахан мейит хутахдайвал хьана. И кардикай хабар хьайила, хандин стхаяр, амлеяр, ахпа миресар гапурар гъиле аваз майдандиз акъатна. ГьакӀ хандин папан стхайрин мукьвабурни атана акъатна. Гьа икI вилаят кьве патал пай хьана. Ибуру абурал, абуру ибурал гапурар илигиз еке дяве хьана. Кьве патайни гзаф кьиникьар хьа­на. Амукьай инсанар вири кьейибурухъ шедайла, фитне авур лукӀ хъуьредалдай.
ГьакӀ КӀири Бубадизни фитне авур, ам гьалдарай инсанарни хьа­на. Абурун фитнедихъни агъуна, вичин игьтиятни хуьн патал Бубадини гъалатӀар тавуна туш. ЯтӀани, ам кIвенкIвечи инсан, кесибрин даях, девлетлуйринни гьакимрин вагьтедай тефей кас хьана.

 

 

На титульную страницу >>>

На главную страницу >>>